МОНГОЛ ХЭЛНИЙ ЗӨВ БИЧИХ ДҮРМИЙН
ЖУРАМЛАСАН ТОЛЬ
ТОЛЬ ДҮРЭМ МЭДЭЭ
А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

Толь ашиглах заавар

  1. Үг хайх зурваст нөхцөлөөр хувилсан үг бичиж болох ба зөв бичгийн дүрмийн дагуу үгийг задалж боломжит бүх хувилбарыг харуулна.
  2. Толгой үгийг олоход тухайн толгой үгийн товч утга болон бүх хувиллыг үзэж болно.
  3. Толгой үгийн хэрэглээг идэвхтэй (●●●), харьцангуй идэвхтэй (●●○), идэвхгүй (●○○) гэж ялган дугуйг улаан өнгөөр будаж тэмдэглэсэн нь үгийн утга, хэрэглээг эзэмших, сургалтад ашиглахад тустай юм.
  4. Толгой үгийн нэр үгийг I, үйл үгийг II гэсэн ром тоогоор, арын 1.1, 1.2, 1.3 гэсэн араб тоогоор хэл зүйн хувиллын дүрмийг дугаарлаж заасан болно.
  5. Толгой үгийн хэл зүйн ангиллыг Ерөнхий боловсролын сургуулийн сургалтад мөрдөж байгаа
    • жинхэнэ нэр [ж.н],
    • үйл үг [үй.ү],
    • тэмдэг нэр [тэ.н],
    • тооны нэр [то.н],
    • төлөөний үг [тө.ү],
    • орны нэр [о.н],
    • цагийн нэр [ц.н],
    • холбох үг [хо.ү],
    • баймж үг, бүтээвэр [баймж],
    • дүрс дуурайх үг [д.д.ү],
    • авиа дуурайх үг [а.д.ү],
    • аялга өгүүлбэр [а.ө],
    • дутмаг үйл үг [дут.ү.ү]
      • гэж дөрвөлжин хаалтад ялган товчилж тэмдэглэв. Энэ нь уг үгийн хэл зүйн үүргийг мэдэхэд тустай юм.
  6. Ижил бичлэгтэй үгсийг тусгайлан дугаарлалгүй, хэл зүйн хувиллын үүргээр нь жинхэнэ нэр [ж.н], үйл үг [үй.ү] гэж ялгахын хамт, бусад ижил үгийг хэрэглээг нь анхаарч дараалуулсан болно.
  7. Толгой үгийн гол утгыг ойлгохын тулд товч тайлбар дагалдууллаа. Хэрэв салаа утга илэрхийлж байгаа бол цэгтэй таслалаар (;) ялгав. Толгой үгийн утгыг холбоо үгээр тайлбарлахдаа толгой үг нь давтагдаж байгаа бол долгион зураасаар (~) ялгасан болно. Жишээ нь: туш II.9.1 ●●○ [үй.ү] морь ~; садаа болох, харшлах гэх мэт.
  8. Гол төлөв холбоо үгээр хэрэглэгдэх толгой үгийн дараа тодорхойлох цэг (:) тавьж товч тайлбарыг дагалдуулсан болно. Жишээ нь: тулгарт ●○○ [ж.н] ~ малгай: ёслолын малгай гэх мэт.
  9. Ихэнхдээ нэр томьёоны үүрэгтэй амьтан, ургамлын нэрийн утгыг тодорхой болгохын үүднээс толгой үгийн ард амьтны нэрийг (амь.), ургамлын нэрийг (урга.) гэх мэтээр нуман хаалтад тэмдэглэсэн болно. Жишээ нь: голт I.1.2 ●○○ (урга.) [ж.н] нэг зүйл бут, үр нь эмд орно гэх мэт.
  10. Монголжсон гадаад үгийг монгол үгийн жагсаалтад оруулсан бол шинэ тутам монгол хэлэнд орсон гадаад үгийг гадаад үг [гад.] гэсэн тэмдэглэгээ тавьж оруулсан болно. Жишээ нь: график I.27.1 [гад.] графикийн, графикт, графикийг, графикаас, графикаар, графиктай, график руу, графикаа гэх мэт.
  11. Монголчлох бололцоо бүхий зарим гадаад үгийг гадаад үгийн жагсаалтад оруулалгүй орхисон тул тэдгээр үг хэллэгийг монголоор нэрлэж хэвших нь зөв юм. Жишээ нь: факультет (салбар сургууль) гэх мэт.
  12. Энэ толь нь зөв бичих дүрмийн толь учраас үгийн утгад дэлгэрэнгүй тайлбар хийгээгүй бөгөөд зөвхөн уг үгийн товч утгыг толгой үгийн ард хадаж өгсөн болно.

Гар утасны программ

Та гар утсандаа ‘Монгол хэлний зөв бичих дүрмийн журамласан толь’ программыг
суулгаж интернэтгүй орчинд ашиглаарай.

Татах App Store Татах Play Store